Pag1
Onze Keltiese roots
Alhoewel ik Keltiese motieven heb gebruikt als decoratie, ga ik het niet dáárover hebben, maar over de geest van de Kelten: de manier waarop zij dachten, en naar de wereld keken. Ik wil kortom de Keltiese filosofie behandelen. Ik zie je je wenkbrauwen bedenkelijk fronsen, en je afvragen: “Bestaat dat?” En als het bestond, hoe kunnen we dat nu teweten komen?
Ons vooral bekend, zijn de sieraden en kunstvoorwerpen van de Keltiese beschaving, die uit archeologiese sites zijn opgegraven. Ons bekend, is de folk-muziek die door mondelinge overlevering de eeuwen heeft getrotseerd, en die -zonder dat we dit goed beseffen- de oude muziek “van eigen bodem” is. Ons minder bekend, zijn de sagen, legenden en mythes die dezelfde weg van mondelinge overlevering hebben gevolgd, om pas nadien te worden opgeschreven. Een schrift bestond, maar werd in de meeste gevallen alleen gebruikt door een elite van priesters en edellieden; niet anders dan daarna ook hier in de Middeleeuwen het geval was. Voor zakelijke transakties werd voornamelijk op dierenvellen en op hout geschreven, en dat zijn nu eenmaal in een vochtig klimaat geen tijdsbestendige materialen. Alleen inscripties op graven met de levensverhalen van de gestorvenen, of de afgesloten grafkamers van hooggeplaatste personen, gaven bewijzen van een Kelties schrift. De Kelten hebben dus niet veel achter gelaten, en daar zijn duidelijke redenen voor.
Ten eerste hebben ze weinig monumenten gebouwd: ze hadden geen nood aan kathedralen, omdat de natuur hun kerk was; op de “heilige plaatsen” werden nadién kerken opgetrokken. Voor de rest leverde het hout van de uitgestrekte wouden alles wat ze nodig hadden voor de bouw van hun huizen, stallen, opslagplaatsen, omheiningen, karren, vaten,....Op die paar potten, metalen sieraden en wapens na, zijn de meeste stille bewijzen van de Keltiese kultuur dus in de grond weggerot. Hun bijeenkomst- en begraafplaatsen getuigen nochtans van meer technies en bouwkundig vernuft dan men op het eerste zicht zou vermoeden: het zijn veel meer dan “ wat lompe stenen op elkaar gestapeld”. Maar ze verdwenen door hun natuurlijk uitzicht in het landschap; in die mate, dat men hen daarna voor ordinaire rotsformaties, gletsjerpuin of heuvels aanzag.
Ten tweede: in dichtbevolkte gebieden -zoals onze gewesten steeds zijn geweest- volgen de kultuurgolven elkaar op doordat elke nieuwe kultuur op de fundamenten van de oude verder gaat, hierdoor tegelijk grotendeels de sporen weg wissend van die “vorige” kultuur. De meest interessante archeologiese sites uit die tijd, zijn plaatsen die achtergelaten werden, en dus min of meer intact zijn gebleven.
Als derde en veruit belangrijkste reden, is de manier waarop men in het Westen de geschiedenis heeft “samengesteld”: die is vrij arbitrair en sterk Helenisties (Grieks- Romeins) gekleurd. Ik haal het niet in mijn hoofd om het belang van deze kulturen in twijfel te trekken, maar moet toch konstateren dat de geschiedenis vooral is bekeken vanuit het perspectief en de motieven van de “overwinnaars”. Want die opeenvolgende kultuurgolven die doorheen het Westen in de loop der eeuwen zijn gedonderd, gingen hand in hand met een militair-economiese overheersing: de Griekse hegimonie, de Romeinse invasie, de Christelijke succes-story, de Spaanse inquisitie, de Franse revolutie,....Bepaalde ideeëngoederen werden aldus manu militari ingevoerd: bepaalde filosofieën werden niet objektief “verspreid”, maar arbitrair opgedrongen en verplicht. Het was kortom de filosofie van de overwinnaars en bezetters.
Over de filosofie van de “overwonnen kulturen”, krijgen we weinig of niets (of in het beste geval, weinig goeds) te weten, ook al bestond die vaak minstens even lang, of was die daarvoor even “succesvol”. Wat weten wij bijvoorbeeld over de filosofie van de Inca's of van de Azteken-beschaving? Wat weten wij over het gedachtengoed van de Noordamerikaanse prairy-indianen, van de Amazone-bewoners, van de talrijke Afrikaanse volkeren?
