Art 8
Valeriaan (Valeriana)

Valeriaan is een ietwat enigmatiese plant. Niet zozeer wat betreft haar stand-plaats, want het is duidelijk dat ze de nabijheid van water prefereert: aan de slootkant, aan de grachtkant, langs beekjes, op vochtige plaatsen en natte wei-den die een gedeelte van het jaar onder water staan, in vochtige bosranden en kreupelhout. Sedert mijn tuin door de opwarming van de Aarde droger is ge-worden, is deze laatste jaren Valeriaan bijna helemaal eruit verdwenen.

Ook niet wat betreft haar voorkomen: het is een elegante verschijning met mooi ingesneden bladeren en sierlijke schermen van wit-roze bloempjes, die echter een beetje stinken. Gelukkig hebben insekten andere olfactieve voor-keuren dan mensen. De zo karakteristieke geur waar katten "gek" van zijn, is geconcentreerd in de ondergrondse knolletjes. Het zijn ook deze delen van de plant die worden uitgegraven en als geneesmiddel worden gebruikt. Men kan een aftreksel maken van deze knolletjes, maar dan komt een geur vrij die nog dagenlang in huis kan blijven hangen. Daarom prefereren de meesten de tinctuur ervan te gebruiken.

En nu komen we tot het enigmaties deel: het is duidelijk dat Valeriaan een sterke uitstraling heeft -daarom werd zij in de Middeleeuwen ook gebruikt als beschermplant tegen bezweringen en hekserijen-, maar tegelijk heeft zij een eeuwenoude reputatie .....als kalmerend en slaapverwekkend mid-del. Hoe kan dat?
Welnu, een mens kan op verschillende manieren opgewonden zijn: omdat hij erg zin heeft om iets te doen (Aarde); omdat hij iets heel graag wilt (Vuur); omdat hij enorm naar iets uitkijkt (Lucht) of omdat hij van alles voelt(Water). Valeriaan is een plant die erg van water houdt: WATER staat voor emoties. Het gaat hier dus om een emotionele opwinding, die men overal voelt, omdat die zo sterk is dat het gemoed ermee overstroomd wordt. Verliefdheid bijvoorbeeld, doet iemand helemaal overslag gaan. Angst ook.

ASTROLOGIES is Valeriaan een Schorpioen-kruid. Het feit dat on-dergrondse delen worden gebruikt, is geen toeval. Het feit dat ze sterke sym - en antipatiën oproept, is eveneens geen toeval.Dat Valeriaan wordt gebruikt bij pijnen en krampen in het onderlichaam al evenmin: diarre, blaaskramp, baarmoederkramp, pijnlijke menstruaties met buikkramp, sexuele overprik-keling. Dat zijn allemaal Schorpioen-gebieden. Energeties korrespondert met Schorpioen ook het onderbewustzijn, waar al die sterke emoties die men verdringt worden "opgestapeld".
Die vuilbak kent echter een beperkte opname-capaciteit, dus als die vol is, moet hij geledigd worden: de emoties worden vanuit het onderbewuste terug in het bewustzijn "gekeerd" en veroorzaken daar een vorm van paniek of hysterie: een angst-aanval, of allerlei psychosomatiese klachten zoals hart-kloppingen, ademnood, duizeligheid, hoofdpijn, nerveuze maag- en hart-klachten en allerhande zenuwstoornissen. De opwindingstoestand en zenuw-onrust kan daarbij zo hoog oplopen, dat men niet meer kan inslapen/slapen.

Hoe kan Valeriaan deze klachten en deze onrust dan kalmeren? Omdat ze nog een ANDERE komponente bezit: LUCHT die alles terug in circulatie kan brengen. Lichamelijk aktiveert Valeriaan op een bepaalde wijze het ze-nuwstelsel, waardoor er rust ontstaat. Naar analogie helpt het psychies om bepaalde verdrongen emoties of ervaringen weer "onder ogen te nemen" en te verwerken, waardoor ook de geest tot rust komt.

Als COMPLEMENTAIR KRUID kan Valeriaan dus gebruikt worden bij het rationeel type, dat veel berationaliseert en naar het onderbe-wustzijn verdringt, waardoor het bij tijden overspoeld wordt door angst-aan-vallen of allerlei psychosomatiese klachten. De naam Valeriaan komt van het Latijnse "valere" = " gezond zijn; zich wel voelen". Samen met de soortnaam "officinalis" bewijst dit de grote waardering als geneeskruid. Getuige daarvan de Engelse naam All-heal en de Franse naam Querit-tout. In onze grootmoe-derstijd was het een beproefd huismiddeltje dat men in zijn handtas droeg: men sprak niet over valeriaantinctuur, maar over "zenuwdroppeltjes". Want in die "goede oude tijd" konden vrouwen van opwinding flauw vallen, en kon-den deze droppeltjes dit voorkomen. Valeriaan heette dan een middel te zijn voor zwakke en uitgeputte "neurasthenici": wanneer men er zijn hoofd niet meer kon bijhouden.In de moderne tijden wordt Valeriaan zelfs bij epi-lepsie aangeraden. Samengevat kan men stellen dat Valeriaan helpt bij ner-veuze slapeloosheid" door paniek, examenangst, traumatiese ervaringen, ... Maar gebruik Valeriaan NIET als een "ordinair slaapmiddel of slaappil".

Want als ANALOOG KRUID voor het analoge mens-type, werkt het nogal eens juist NIET. Ik zei het al: het is een enigmaties kruid. Sommige mensen worden door Valeriaan niet gekalmeerd, maar integendeel nog méér opgewonden. Het uitgesproken gevoelstype schiet niets op met dit kruid: het versterkt de gevoelens in plaats van ze tot rust te brengen. Want Vale-riaan werkt op de onderpool: naar BENEDEN door weer aandacht te geven aan de gevoelswereld en de blokkade ervan op te heffen. Typiese gevoelsmen-sen zijn meer gebaat bij een kruid dat op de bovenpool werkt en beter helpt na te denken (Lucht).

Om dit lange Valeriaan-verhaal af te ronden, nog deze merkwaardige toepas-sing ervan: Valeriaan-extract wordt in de biologies-dynamiese landbouw ge-bruikt om de omzetting in de komposthoop te verbeteren en meer aardwor-men aan te trekken. En kan men er vroege bloesems (aardbeien, appels) mee beschermen bij lichte vorst door ze ermee te bespuiten.